-У.Хүрэлсүхэд итгэх шалтгаан-

Монгол Улсын Үндсэн хуульд “Засгийн газрын бүрэн эрхийн хугацаа дөрвөн жил байна” гэж заасан ч бодит байдалд хоёр жил орчим засагладаг жишиг тогтжээ. Сүүлийн 30 жилд нэг Засгийн газрын ажилласан дундаж хугацаа нь 1.8 жил байсан гэсэн статистик бий. Засгийн газрын сайд нар нь хууль зөрчдөг, манайхан хариуцлага тооцож чаддагтаа ингэж олон засгаар тоглосон гэвэл худлаа. Засгийн эрхийг авсан намууд анхнаасаа үгсэн хуйвалдаж, Үндсэн хуулийг уландаа гишгэдэг байсан юм. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл нь үүнийг мэддэг ч “Шонхор", "Алтангадас" фракцууд УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайдаа хоёр, хоёр жилээр ээлжилнэ гэж тохирсон гэх” гэж мэдэн будилсан маягаар мэдээлж, хоёр жилийн ойн дээр болдог огцролтын жүжгийг нь үнэн мэтээр бичдэг байлаа.

Ардчилсан тогтолцоогоор олон жил явж төлөвшсөн улсын ард иргэд бол үүнийг сайн мэддэг. Тухайлбал, АНУ-д Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийн хугацаа дөрвөн жил байдаг ч нэг сонгогдсон Ерөнхийлөгч нь ихэнхдээ л улиран сонгогдсон байдаг. Сайн ажилладаг учраас улирдаг ч юм биш. Нарийндаа бол сонгогчид өөрсдөө төлөвлөгөө биелүүлэх хугацаа хэрэгтэй гэдгийг ойлгодог учраас чиг хандлага, хаашаа, юунд зорьж байгааг нь ажиглаад боломж олгодог, сөрөг хүчний пи ар-т тэр бүр автагдаад байдаггүй. Харин хангалттай хугацаа өгсөн бол хариуцлагыг тооцсон шиг тооцож чаддаг.     

Тэгэхээр, энэ зүй тогтлоор бол Монголын Засгийн газар бүрэн эрхийн хугацаандаа гүйцэд ажиллаж байгаагүй тул тавьсан зорилтоо хэрэгжүүлэх боломж нь угаасаа л байхгүй байж. Улстөрчид нь ч энэ байдлыг өөртөө ашигтайгаар эргүүлж “Хоёр жил ажиллуулаад огцруулсан учир ажил хийх боломж байсангүй” гэх зэргээр өөрсдийгөө хаацайлдаг аргатай болсон байлаа. 

Тэгвэл У.Хүрэлсүх хугас ажиллаж хариуцлагаас бултдаг энэ башир арга, замбараагүй байдлыг эцэс болгоно гэдгээ үйлдлээрээ харуулж байна. У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар бүрэн эрхээ хэрэгжүүлээд хоёр жил болж байгаа. Тэрээр сонгуульд намаа тэргүүлж орж байгаа бөгөөд ялбал Ерөнхий сайд болно. Энэ бол “Хариуцлагаа хүлээсэн шиг хүлээж, төлөвлөгөөгөө биелүүлэхийн төлөө зүтгэсэн шиг зүтгээд хариуцлагаа тооцуулъя” гэсэн үг мөн. Ялбал зургаан жил засаг тэргүүлнэ. Зарим нэг Ерөнхий сайд асанууд шиг “Ажиллах боломж олгосонгүй” гэж гоншгонох боломжгүй. Тэгэхээр, тэрээр хагас ажиллаад албаар огцорч хариуцлагаас бултдаг увайгүй байдлыг ямар ч байсан дуусгах юм байна гэсэн итгэл төрж байгаа юм. Логикийн хувьд ийм байна.

Засаг тэргүүлээд хаашаа, юунд зорьж байгаа гэдгээ тэрээр Ерөнхий сайдын албан тушаалд очоод анхны мэдэгдэлдээ бүрэн тодорхойлсон. “Монголчууд бид хууль сахиулагчдаас айж амьдрах ёсгүй. Монгол Улсыг хуульгүй мэт үзэж байгаа хүмүүст хуультай гэдгийг мэдрүүлнэ. Монгол төрийн алтан сүлд өнгө мөнгөнд гундах ёсгүй. Төрт ёсны дэг, төрийн албаны мэргэшсэн байдал алдагдлаа. Энэ бүхнийг бид цэгцлэх ёстой. Төрийн алба хариуцлага, ёс зүйд оршдог. Эдгээрийг хийхэд хөрөнгө мөнгө хэрэггүй. Сэтгэл зориг чухал байна. Төрийн мөнгө гэж байдаггүй. Энэ бол ард түмний татвар төлөгчдийн мөнгө. 

Ядарсан иргэдтэй баян төр байхын оронд баян иргэдтэй цомхон төр байхыг илүүд үзнэ.

Уул уурхайн салбараас гадна эдийн засгийн тэргүүлэх салбаруудаа зоригтой гаргаж ирэх цаг нь болсон” гэж мэдэгдсэн.

Монголд “Ярьдаг улстөрчдийн эрин үе” 28 жил үргэлжилсэн. Энэ хооронд ард түмний амьдрал туйлдаж, дэлбэрэхэд бэлэн болоод байв. Харин У.Хүрэлсүх бүлэглэлийн эсрэг тэмцэл эхлүүлснээрээ ард түмний энэ бухимдлыг арай хор багатайгаар гадагшлуулах боломж олгосон.   

Тэр бас ажлыг ярьдаг биш, шууд барьж аваад хийдэг гэдгээ тэр өнгөрсөн хоёр жилд харуулж чадлаа. Утааг бууруулсан, газрын тосны үйлдвэр барих ажлыг эхлүүлсэн үйлдлээрээ харуулсан. МАНАН бүлэглэлийн эсрэг ард түмний жагсаалд оролцогчид утааг бууруулахыг шаардаж байсан. МАНАН-д цохилт өгсний дараа жил л энэ шаардлага биелсэн билээ.  

Утааг бууруулна гэдэг энэ сэдвээр жил бүр олон тэрбум төгрөг залгиж амташсан бүлэглэлтэй тулна гэсэн үг. Харин газрын тос боловсруулах үйлдвэр барина гэдэг зөвхөн бидний хүсэл зоригоос шалтгаалахгүй, геополитиктой холбоотой маш нарийн ажил. Тэр ямар ч байсан энэ амаргүй ажлыг барьж аваад хийсэн, амжилтад хүрсэн.

У.Хүрэлсүхийг бүлэглэлтэй хийх тэмцлээ сааруулсан, олигтой хариуцлага тооцож чадахгүй байна гэж иргэд олон нийт шүүмжилж байгаа харагддаг. Гэхдээ аливаа зүйлд цаг хугацаа гэж бий.

Хуулийг гууль болгож, төрийн сонгуулийг хүртэл худалдаж авахаар оролдож зүрхэлсэн нөхдүүдтэй хариуцлага тооцох тухайд, түүнд энэ сонгуульд ялж байж л боломж гарна гэдгийг бид ойлгох учиртай.

Парламентын нэгэн бүрэн эрхийн хугацаа дуусаагүй байна. Ард түмний дээр сандайлан, Монголын төрд бугшиж байсан идээ бээр ховхорсон ч нөлөөтэй хэвээрээ байна. Тэдгээр хувалзуудын бүрэн эрх нь дуусч, У.Хүрэлсүхийн баг эрх мэдлээ хадгалж үлдэж гэмээ нь хариуцлага тооцох боломжтой болно. Өөрөөр хэлбэл, одоо явж байгаа “Хариуцлага тооцож чадахгүй байна” гэсэн шүүмжлэл цагаа олоогүй, хачиг хувалзнуудын гар хөл бологчдын  шүүмжлэл юм. Дөмөгхөн сэтгэдэг хүн бүр үүнийг ойлгож байгаа.

Энэ удаагийн сонгууль “Монгол Улс цаашид ямар замаар явах вэ, ард иргэд нь эзэн байх уу, бүлэглэл эзэн байх уу” гэдгийг шийдэх маш хариуцлагатай сонгууль болно. Ерөнхий сайд албан тушаалдаа ороод анхны мэдэгдэлдээ “Би амь насаа алдахаас ч айхгүй байна. Ганцхан ард түмний итгэл алдрахаас айж байна" гэж хэлсэн нь чухам сонгуулийг хэлсэн гэж бодно. Магад, эсрэг талаас шийдсэн алхам хийж эгзэгтэй нөхцөл байдал үүсгэхийг үгүйсгэх аргагүй. Гэхдээ монголчууд ухаантай, гаргасан шийдвэртээ үнэнч ард түмэн. Хачиг хувалзуудаас сална гэсэн шийдвэртээ бат зогсоно гэдэгт итгэж байна.   

Ард түмний үгийг юман чинээнд тоодоггүй, өөрсдөдөө зориулж хууль баталчхаад түүнийхээ цаана нуугдаж суусан М.Энхболд тэргүүтэй хүмүүсийг хоёр жилийн өмнө У.Хүрэлсүх ганцаараа унагаагүй юм. Ард нь ард түмэн зогсож байсан учраас л унагаж чадсан юм. Өөрөөр хэлбэл, 60 тэрбумын авлигачдаас салах нь ард түмний хүсэл байсан. Тиймээс энэ хүсэл зоригтоо үнэнч байж, хамгаалах ёстой. Урьдын адил У.Хүрэлсүхийн ард ямагт байж, дэмжих ёстой юм.

Эх сурвалж: Eagle.mn